ندای استان،حالا این خوش نشستن ها بلای جان بی خانه ها شده، آن که سقفی بالای سرش ندارد باید دربه در این بنگاه و آن بنگاه باشد و به دنبال یافتن یک خانه مناسب همه جا را بگردد، و آن که در خانه اجاره ای ساکن است درگیر دغدغههای تامین اجاره و نگرانی بالا رفتن نرخهای خوش نشینی باشد!
در ابتدای یکی از خیابان های اصلی شهر ایستاده ام و به اطراف نگاه می کنم. مغازه های مختلف از رستوران و سوپرمارکت گرفته تا تعمیرگاه و بوتیک در امتداد خیابان خودنمایی می کنند. بیشتر که دقت می کنم، تکرار یکی از مغازه ها برایم قابل توجه می شود. مشاور املاک و مسکن! دو طرف خیابان را که می بینم تقریبا هر ۲۰ یا ۳۰ قدم یکی از این صنف ها وجود دارد و تعدادی هم داخل و خارج از آن مشغول صحبت و چانه زدن هستند، وارد می شوم. چهره های نگران و خسته، آدم های بی حوصله و امیدها و ناامیدی ها اینجا جمع شده اند…
امیدوار نباش!
مرد سی و چند سالهای با کمی تشویش در چهره اش روی مبل نشسته و از آخرین وضعیت خانه میپرسد. بنگاه دار هم همانطور که با دفتر و گوشی تلفن سرگرم است می گوید “بازار خراب است”، “خانه نیست”، “اجاره که اصلا”، “اگر موردی بود خبرت می کنیم، اما از الان می گویم امیدوار نباش!”
یک مشاور املاک در منطقه بهمنی که دل خوشی از بازار این روزهای مسکن نداشت، در گفتگو با ایسنا با اشاره به وضعیت اجاره بها گفت: برای اجاره که اصلا خانه نیست! می پرسم اینکه نیست یعنی هیچ موردی به شما اعلام نمی شود؟ جواب میدهد: خیلی کم شده و اگر هم باشد قیمت ها خیلی بالاست، و بالاتر از عرف هم می گویند. مثلا ملکی که قیمت آن ۱۰ میلیون رهن و یک میلیون اجاره است را می گویند ۲۰ میلیون پیشپرداخت و ۱ میلیون و پانصد تا ۲ میلیون تومان اجاره! میگویم این یعنی دو برابر، میگوید بله، تقریبا همینطور است.
همین که هست…
از نظارتها می پرسم و نحوه بازرسی بر روی وضعیت اجاره بها؛ میگوید: ببینید اصلا نظارتی نیست. شخص می گوید ملک من است و همین که هست، برایم مشتری بیاورید و اگر هم ما چیزی بگوییم فکر می کند می خواهیم سرش کلاه بگذاریم. مشتری هم مجبور است بپذیرد و از سر ناچاری قبول میکند.
ادامه میدهد: چیزی هم دست اتحادیه نیست، ما به مالکان می گوییم این خانه با این قیمت نمیارزد می گوید بگذار خالی باشد، همه چیز دو سه برابر شده. آنها که دنبال خانه هم می گردند اعتراض دارند، به نوعی ما که اینجا نشسته ایم کار خاصی برای انجام دادن نداریم. این وضعیت از ابتدای گرانی ها آغاز شده و نمی دانیم که تا کی ادامه خواهد داشت.
شرمنده خانه برای اجاره نداریم!
این مشاور املاک با اشاره به افزایش اجاره بها گفت: کسی که در خانه ای نشسته است با خود می گوید می خواهم جابجا شوم و کلی پول اسباب کشی و قولنامه بدهم و دردسرش هم دارم، خب مقداری به مبلغ قبلی اضافه می کنم و همانجا می مانم.
می پرسم الان که فصل جابجایی است و تقاضا برای مسکن بیشتر شده وضعیت به چه شکل است؟ پاسخ می دهد: بهتر که نشده، روز به روز هم بدتر می شود. قیمت دست صاحبخانه ها است و ما این وسط هیچکاره هستیم، او شرط می گذارد و قیمت تعیین می کند.
از او می خواهم چند مورد از قیمت ها را در منطقه به من بگوید، جواب می دهد: اصلا موردی برای اجاره نداریم. کسی هم مراجعه کند می گوییم “شرمنده، خانه برای اجاره نداریم!”فروش هم که خانه ای به آن صورت نیست یا اینکه قیمت ها خیلی بالا است. سازنده هم گناهی ندارد، مصالح گران است. از کابینت گرفته تا هر نوع مصالح و وسایل موردنیاز خانه تا دو یا سه برابر گران شده است.
حال ما دارد به کجا می رسد؟
یکی از بنگاه داران در گفتگو با ایسنا به نقل اتفاقی که شب گذشته رخ داده بود پرداخت. وی اینگونه گفت: دیشب خانمی با تلفن همراه من تماس گرفت و بعد از سلام و احوالپرسی پرسید خانه برای رهن و اجاره چه داری؟ گفتم خانه ای دارم خیلی معمولی، که صاحب آن می گوید ۲۰ میلیون تومان رهن و یک میلیون تومان اجاره. گفت الان ۲۵ یا ۲۷ مین بنگاهی هستید که تماس می گیرم و هیچ موردی برای اجاره ندارد. همه اش شده خانه مبله. و بعد زد زیر گریه و گفت به خدا هر چه می گردم خانه گیرم نیامده. در گورک خانه ای با ۱۰ میلیون تومان پیش و ۶۰۰ هزار تومان اجاره گرفته ام. و حال ما دارد به کجا می رسد؟ حتی در عالیشهر هم رفته ام و خانه گیرم نیامده. دارد چه می شود؟ داریم به کجا می رسیم؟
خانه خودم است، اختیارش را دارم
وی ادامه داد: قیمت ها طوری شده که اصلا نمی توان خانه اجاره کرد. اصلا خانه ای برای اجاره نیست، فشار روی مردم خیلی زیاد شده است. چون ساخت و ساز خیلی زیاد شده و خانه ها مبله شده و اجاره یک روزه می دهند. دنبال خانه برای یکی از آشنایان می گشتم، بعد از جستجوی فراوان در سایت ها و شبکه ها یک خانه ۲۰۰ متری با ۳۰۰ میلیون رهن پیدا کرده ایم. رفتیم و خانه را دیدیم، صاحبخانه سوال کرد چند نفر هستید؟ آشنای ما گفت ۴ نفر. مالک گفت شرمنده من نمی توانم خانه ام را به خانواده ۴ نفره اجاره بدهم، تنها به یک زوج جوان می دهم! او هم جواب داد آخر کدام زوج جوان می تواند یک خانه ۲۰۰ متری را پر کند؟ چقدر وسایل بچیند تا پر شود؟ مالک گفت من اجاره نمی دهم، خانه خودم است و اختیارش را دارم.
رییس اتحادیه صنف مشاوران املاک بوشهر در گفتگو با خبرنگار ایسنا در خصوص آخرین وضعیت اجاره مسکن در این استان گفت: یکی از موارد اصلی که باعث ایجاد مشکلات مسکن برای مردم شده مسائل اقتصادی است، هزینه ها بالا رفته، صاحبخانه می گوید هزینه زندگیام درنمیآید. به دلیل گرانی مصالح ساخت و ساز هم کم شده، که این هم دلیل مهم دیگری است.
عبدالرزاق ریشهریزاده در ادامه در خصوص نظارت ها بر میزان اجاره بها و مشکلات مستاجران عنوان کرد: در اصل هیچ گونه نظارتی بر اجاره بها وجود ندارد به این دلیل که در قانون اساسی اعتقاد بر داشتن املاک به شکل خصوصی است، زمانی که مالکیت خصوصی به وجود میآید نرخ گذاری و شیوه عرضه متعلق به مالک می شود و اعمال نظارت قانونمند و اصولی ممکن نیست، ضمن اینکه قانونگذاری مدونی برای نظارت انجام نشده است.
خزان مستاجران و زوج های جوان
وی با بیان اینکه مسکن حق طبیعی هر انسانی و جزء نیازهای اولیه است، ادامه داد: عملکرد شهرداری نیز بسیار مهم است. چون در حال حاضر مجوز ساخت برای واحدهای بزرگ می دهند، به رغم اینکه قدرت خرید مردم پایین آمده است. کسی نمی تواند خانه کوچک بسازد، در حالی که مردم واحدهای کوچکتر را راحتتر می سازند و میخرند.
رییس اتحادیه صنف مشاوران املاک بوشهر با اشاره به تفاوت های بنگاهداری با مشاغل دیگر افزود: تفاوت این شغل با شغل های دیگر این است که یک بنگاه دار از تمام ریز و جزییات زندگی شما خبر دارد. چکاره ای؟ چند نفری؟ با چه کسی می خواهی زندگی کنی، شغلت چیست؟ اهل کجا هستی و… این یک طرف و وقتی که خانه مردم را می خواهند نشان دهند حتی در اتاق خواب و کمد آنها هم سر می کشند و داستان با مشاغل دیگر خیلی فرق می کند…
ریشهریزاده با اشاره به تفاوت قیمت ها و اختلاف نرخ های موجود گفت: ممکن است یک منزل در نقطه پایینی از نظر موقعیت شهری قرار داسته باشد ولی نوع ساخت و ساز آن مدرن باشد، در نتیجه نمی توانیم نرخ خاصی برای یک محله تعیین کنیم، و یا برعکس ممکن است یک واحد مسکونی در محله مدرن و خوب قرار داشته باشد ولی از لحاظ امکانات و ساختوساز ضعیف باشد. بنابراین با وجود این عوامل نمی توان شرایط را برای ثابت نگه داشتن و محدود کردن اجاره بها در نظر گرفت.
وی در خصوص اعمال سلیقه بنگاهداران و یا مالکان اظهار کرد: قیمت گذاری هر نوع کالایی یک آزادی عمل به مالک می دهد اما تابع یک سری از متغیرها نیز می باشد و ما نمی توانیم آن را رها کنیم. قطعا مالک و بنگاه دار مشترکا قیمت گذاری می کنند ولی در بازه زمانی فعلی بیش از آنگه بنگاه دارها نقش و دخالت داشته باشند مالکین هستند که جلوتر از بنگاه داران قیمت می گذارند و گویا یک عرصه رقابت ایجاد شده تا هر کسی بتواند بیشتر و بالاتر قیمت تعیین کند بنابراین هر دو همراه با هم در قیمت گذاری دخیل هستند.
مسکن عمری دارد و همیشگی نیست
رییس اتحادیه صنف مشاوران املاک بوشهر درباره اینکه مردم می گویند خانه نیست، توضیح میدهد: نبود مسکن تابع عواملی است، اول اینکه مسکن یک عمر دارد و همیشگی نیست. افراد با توجه به سلایق و تعداد نفرات خانواده و… نیازمند مسکن جدید می شوند. ما از لحاظ جمعیتی جامعه ای رو به رشد داریم و نسل دهه شصت ما امروز نیاز به مسکن و شغل و سایر موارد موردنیاز برای زندگی دارند اما نتوانسته ایم به تناسب رشد جمعیت پاسخگوی تقاضای مسکن برای این نسل باشیم، به همین دلیل با کمبود مسکن مواجه شده ایم.
عبدالرزاق ریشهریزاده اضافه کرد: از دیگر عوامل تاثیرگذار در وضعیت مسکن ساخت و ساز است، طی چند سال گذشته نتوانسته ایم به تناسب رشد جمعیت ساخت و سازهای متناسبی داشته باشیم. امروز به نسبت درخواست مسکن قادر به عرضه مسکن نبوده ایم زیرا با توجه به افزایش قیمت مسکن، نرخ تورمی به اندازه ای است که سازنده به سمت نساختن رفته است. طبق اطلاعی که من کسب کرده ام در آذرماه سال گذشته شهرداری تنها دو پروانه ساخت صادر کرده است که این یک فاجعه است.
وی با بیان راهکارهایی برای حل مشکل مسکن تاکید کرد: دولت باید در حوزه ساخت و ساز مسکن برای نیازمندان قدمهای اساسی بردارد و با اعمال برخی سیاستها و همراهی و همکاری با افرادی که در این حوزه سرمایه گذاری می کنند، تسهیلات فراهم کند، از اعطای زمین تا سوبسید و سایر راهکارهایی که می تواند بازار مسکن را تعادل ببخشد.
افزایش نرخ تورم و موانع ریسک برای سرمایه گذار
رییس اتحادیه صنف مشاوران املاک بوشهر خاطرنشان کرد: بحث دیگر نیز اقتصاد سیاسی است که تابع سیاستهای خارجی و کلان داخلی است و این مسائل باعث افزایش نرخ تورم و مانعی برای ریسک سرمایه گذار می باشد. از دیگر عوامل طرح جامع شهری است، امروز شرایط جامعه ما به گونه ای است که متقاضیان مسکن جوانانی هستند که به شکل مجردی زندگی میکنند و خانه هایی با متراژ کم نداریم و در نتیجه بار مضاعفی ایجاد شده است.
ریشهریزاده اظهار کرد: امروز طرح تفصیلی و جامع شهری سازنده را مجبور به ساخت واحدهای بزرگی کرده که از نظر ساخت و ساز و اجاره و فروش بسیار گران تمام می شوند و برای مصرف کننده توجیه اقتصادی ندارد و جوانان ما نیز به دلیل مشکلاتی که در امر ازدواج دارند به شکل منفرد و مجردی زندگی میکنند. متاهلان نیز کم جمعیت هستند در حالی که ساخت و ساز بر روی ۱۷۰ و ۲۰۰ متر برنامه ریزی شده و خانه های زیر ۸۰ متر نیز بسیار کم است، سوئیت نوساز و یا واحد تک خواب هم اصلا نداریم که این مشکل درخواست کنندگان مسکن را زیاد کرده است.
مشکل امروز؛ «سوداگری»
وی در پاسخ به تاثیرات دلالان و شبکه ها و سایت های مجازی در حوزه خرید و فروش و اجاره به نقش و آسیب سوداگران اشاره کرد و گفت: دلالی یک امر قابل پذیرش و مبرا از هر نوع خطا است، هر کسی که به نوعی در امر خرید و فروش واسطه گری می کند دلال محسوب می شود. بحث اصلی سوداگری است، یعنی کسانی که کالایی را در یک مقطع زمانی خرید می کنند به امید اینکه با سود بالاتر و در یک تنگنای اجتماعی- سیاسی آن را عرضه کنند.
رییس اتحادیه صنف مشاوران املاک بوشهر با بیان اینکه نگاه به مسکن از یک کالای سرمایهای باید به کالای مصرفی تبدیل شود، افزود: آن چیزی که باعث افزایش قیمت می شود نقش سوداگران است و متاسفانه امروز اقتصاد ما یک اقتصاد دلالی شده و تولید نداریم، و قدرت ریسک سرمایه گذار نیز پایین آمده است.
عبدالرزاق ریشهریزاده در مورد پدیده خانه مبله گفت: جلوه گری این پدیده در شهر و استان ما نوظهور است اما در استان های شمالی، مشهد و شهرهای گردشگرپذیر پیش از این نیز وجود داشته ولی همین امر هم باید در سمت و سوی قانونمندی حرکت کند.
خیز بلند قیمتها در بازار مسکن
وی با ترسیم یک شمای کلی از وضعیت بازار مسکن با نگاه اجمالی به کلیت موضوع و بررسی اینکه در چند سال گذشته این بازار چه مسیری را طی کرده است، تصریح کرد: بعد از یک رکود تورمی سنگین طی سالهای ۹۵ و ۹۶ و نیمه اول ۹۷ به یکباره با افزایش ناگهانی یا خیز بلند قیمتها روبرو شدیم، به طوری که افزایش ۵۰ تا ۷۰ درصدی در تمام موارد مسکن اعم از خرید و فروش و رهن و اجاره داشتیم.
رییس اتحادیه صنف مشاوران املاک بوشهر ادامه داد: در طی سه ماهه اول سال ۹۸ این حرکت و شیب نمودار مسکن نسبت به گذشته افزایش بسیار بیشتری را نشان داده است، به گونه ای که می توان گفت نسبت به نیمه اول سال ۹۷ بین ۹۵ تا صد درصد افزایش قیمت داشته ایم که این رشد بسیار سنگینی است.
چرا این اتفاق افتاد؟
قیمت مسکن تابع عوامل جانبی زیادی است. عواملی همچون افزایش قیمت مصالح و دستمزدها، افزایش حاملهای انرژی و… که اینها عوامل تاثیرگذار هستند و مواردی چون افزایش نرخ ارز نیز بر این عوامل تاثیر گذاشته و همه اینها از هم تاثیرپذیر است تا امروز شاهد رشد بیش از صد درصدی در بازار مسکن باشیم.
آیا می توان آرامش را به بازار مسکن برگرداند؟
ریشهریزاده با اشاره به راهکارهایی برای بازگرداندن آرامش به بازار مسکن می گوید: یقینا این موضوع نیاز به یک مدیریت اساسی و کلان کشوری دارد و باید همّت و انگیزه خاصی به وجود آمده و دغدغه برخی از مسئولان ما از موارد دیگر معطوف به مسکن شود. اگر چه در سالهای اخیر شاهد جلسات، مصاحبهها و کنفرانسهای زیادی بوده ایم ولی خروجی هیچکدام یک راهکار اجرایی و عملی نیست، لذا باید یک سیاستگذاری های کلان دولتی انجام و برای سازنده و سرمایه گذار تسهیلات و امکاناتی فراهم شود تا در آرامش به بازار مسکن و سازندگی ورود پیدا کند تا بتواند پاسخگوی نیازها و تقاضای بازار باشد.
وی با اشاره به حیات بنگاههای املاک و افزایش این واحدهای صنفی در سطح شهر و همچنین تناقض موجود بین ازدیاد بنگاهها و نبود مسکن اظهار کرد: ما اعتقاد به رعایت سقف و فاصله صنفی داریم، اما بر اساس دستورالعمل کشوری برای پایین آوردن نرخ بیکاری بدون هیچ مانعی پروانه کار صادر می شود که من با این موضوع مخالفم چرا که بنگاه های املاک نقش اساسی در زندگی مردم دارند و هر نوع خطایی از جانب این افراد صورت بگیرد منجر به زیانهای جبران ناپذیری خواهد شد. بنابراین انتظار داریم مسئولان مربوطه اهتمام ویژهای به خرج دهند تا افرادی که وارد این شغل می شوند از صلاحیت های لازم برخوردار باشند چون وقتی تعداد بنگاههای املاک زیاد می شود به تناسب تخلفات افزایش یافته و نرخ ها نیز بالا میرود.
امروز یک نوع رقابت بین بنگاهها ایجاد شده است
رییس اتحادیه صنف مشاوران املاک بوشهر تصریح کرد: چه بخواهیم چه نخواهیم بنگاهها در قیمتگذاری تاثیرگذار هستند و امروز یک نوع رقابت بین بنگاه ها ایجاد شده و برای جلب مشتری بیشتر و رضایتمندی در فروشنده یا مالک و اجاره دهنده نرخ را بالاتر میبرند که این یک طمعورزی برای مالکان ایجاد می کند و به ضرر مصرف کننده تمام میشود. انتظار ما این است که به اتحادیه اختیاراتی داده شود تا محدودیتهای لازم را در این خصوص به وجود بیاورد.
عبدالرزاق ریشهریزاده تاکید کرد: در شهر ۲۳۰ هزار نفری بوشهر، بالغ بر ۵۰۰ واحد صنفی بنگاه املاک وجود دارد که این از نرخ استاندارد بسیار بالاتر است و با استاندارد جهانی و حتی کشوری سازگاری ندارد. در حالی که دارنده بنگاه املاک باید از سرمایه، علم، اطلاعات حقوقی، فنی، توانمندی و مهارتهای خاص این شغل برخوردار باشد و متاسفانه امروز افراد غیربومی و بدون تخصص نیز به وفور در این شغل مشاهده میشوند.
سردرگمی جویندگان مسکن در بوشهر
به گزارش ایسنا، در ماه های گذشته علاوه بر بالا رفتن صعودی و نجومی قیمت مسکن در استان بوشهر، کمبود مسکن و نبود منزل برای رهن و اجاره نیز مشکلی است که مستاجران و افراد جویای مسکن را دچار سردرگمی نموده است.
هفته گذشته استاندار بوشهر در جلسه ستاد تنظیم بازار با بیان اینکه افزایش قیمت مسکن در قیمت دیگر کالاها و خدمات تاثیرگذار است عنوان کرد قیمت مسکن در شهر بوشهر با برخی از نقاط شهر تهران برابری دارد که این میزان تورم بر روی افزایش سبد هزینه های خانوار تاثیر مستقیم دارد.
گفتنی است به دلیل پایین بودن توان اقتصادی اقشار اجارهنشین، کارشناسان پیشبینی میکنند که در سال جاری با کوچ طبقاتی مواجه شویم. یک کارشناس اقتصاد مسکن میگوید با توجه به اینکه مسکن یک کالای ناهمگن محسوب میشود احتمال میرود در سال جاری افزایش بیش از ۳۰ درصدی اجاره بها را نیز شاهد باشیم که خروجی این روند به کوچ طبقاتی منجر میشود. یعنی کسانی که در مناطق شمال شهر اجاره نشین هستند به مناطق میانی میروند، اجارهنشینهای وسط شهر به نقاط پایین مهاجرت میکنند و پایین شهریها به بیرون از شهر پرتاب میشوند.