خبر استان:لودرها از محوطه باستانی “نایبند” گذشتند، محوطه‌ای باستانی که حتی “یاقوت حموی” در اواخر قرن ششم هم به ان اشاره دارد و بندر باستانی‌اش را “لنگرگاه سیراف” می‌نامد، اما این لنگرگاه امروز به جای کشتی‌ها، میزبان لودرهای مالکان شخصی است.
به گزارش خبر استان، محوطه باستانی “نایبند” در مجاور روستای “هاله” و کنار پارک ملی دریایی نایبند در عسلویه تفاوتی با دیگر محوطه‌های تاریخی قرار گرفته در جنوب کشور ندارد؛ با سیراف، بتانه، نجیرم و حتی کنگان. هر کدام را که دست بگذارید یا شرکت‌های خصوصی پاپیش گذاشته و با محصور کردن زمین‌ها، کمر به نابودی‌اش بسته‌اند یا مردم منطقه زمین‌اش را به عنوان ملک شخصی تصاحب کرده و همین چند صباح دیگر باقی مانده‌ی سفال‌ها و چاله‌های تاریخی را پر می‌کنند از سیمان و میلگرد و هر چیز دیگری که نشان‌های تاریخی را حذف کند!
همین چند روز گذشته هم با لودر به وسط محوطه‌ی باستانی “نایبند یک” آمده‌اند، همان محوطه‌ای که هشتم بهمن ۱۳۸۵ در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده، نه حتی “نایبند باستانی دو” که نه تنها ثبت ملی نیست، بلکه به مکانی برای دپوی زباله‌های منطقه تبدیل شده است.
شاید بتوان گفت موتور سیر تخریب این محوطه‌ی باستانی از زمانِ تبدیل “عسلویه” به شهرستان آغاز شده است، وقتی از بندر کنگان جدا شد و بعد از آن به جز چند بار حضور کارشناسان و باستان‌شناسانی که در سفری یک روزه محوطه را قدم زدند و چند کلمه‌ی کارشناسانه روی کاغذ آوردند و بعد از آن “نایبند” ازذهن‌شان پاک شد، دیگر میراث‌فرهنگی هیچ قدمی برنداشت و حالا هم دریغ از نصب یک تابلو برای معرفی محوطه یا اعتراضی نسبت به تخریبِ بخشی از هویت خلیج‌ِ فارسی که هر سال در یک روز خاص برایش میلیون‌ها تومان هزینه می‌کنند تا “خلیج‌فارس” را فقط به نام صدا کنند…
علی موسایی، کارشناس مهندسی شیمی و دوستدار میراث فرهنگی استان بوشهر در گفت‌وگو با ایسنا، با تائید خبر تخریب محوطه تاریخی نایبند یک در عسلویه؛ یکی از مهمترین علت‌های این بی‌توجهی را فقدان برنامه عملی یا استراتژی مشخص برای حفظ محوطه‌های باستانی ساحلی می‌داند.
او نداشتن توانایی از سوی سازمان میراث فرهنگی برای حفظ این محوطه‌ها و در نتیجه عبور آن‌ها از مرز بحران را وضعیتی می‌داند که امروز بنادر باستانی جنوب کشور به خصوص در بوشهر با آن روبه‌رو هستند.
موسایی، با بیان این‌که تخریب بخش قابل توجهی از این محوطه‌ها در سکوتِ رسانه‌ای اتفاق می‌افتد، می‌گوید: هر چند این بنادر و محوطه‌ها به عنوان سند زنده در آینده از هویت پارسیِ خلیج فارس هستند، اما امروز آن‌ها در سایه‌ی سکوت و کم‌کاری سازمان میراث فرهنگی به طور دائم تخریب می‌شوند.
شماره مالکان روی دیوارهای بلوک چینی وسط محوطه باستانی است
وی با اشاره به دیوار کشی‌ها، حفر خندق‌ها، حفر چاه‌ها و تسطیح محوطه‌های تاریخی حتی در روز روشن را از دیگر اقدامات تخریب‌گر در این محوطه‌ی تاریخی می‌داند و می‌گوید: این در حالی است که متاسفانه و کمترین عکس‌العملی از سوی سازمان میراث فرهنگی رخ نمی‌دهد.
این دوستدار میراث فرهنگی استان بوشهر با بیان این‌که در حال حاضر محوطه “نایبند” به حال خود رها شده و تخریب با سرعت بیشتری ادامه دارد، می‌گوید: تا کنون علاوه برتسطیح و خاکبرداری بخش مرکزی محوطه توسط لودر، بلوک چینی و ساخت‌وساز هم چنان ادامه دارد، اما میراث فرهنگی هیچ اقدام علنی برای رفع وضعیتِ فعلی محوطه انجام نداده است.
او اضافه می‌کند: از سوی دیگر روی دیوارهایی که در وسط محوطه‌ی “نایبند” بنا شده‌اند، شماره‌ی ملک‌های خریداری شده توسط اشخاص نوشته شده و تسطیح و دیوارسازی در این محوطه بدون هیچ گونه اختلالی ادامه دارد.
برای همایش خلیج‌فارس میلیاردها اعتبار هزینه می‌شود، اما …
وی با اشاره به طرح شعار “خلیج همیشه فارس” و برگزاری همایش‌های متعدد در روز دهم اردیبهشت به این مناسبت و اختصاص هزینه‌های گزاف برای برگزاری این همایش‌ها، تاکید می‌کند: این اتفاقات در حالی رخ می‌دهند که محوطه‌های باستانی ساحلی جنوب کشور ساحلی به طور دائم مورد تجاوز و تخریب قرار می‌گیرند. می‌توان این رفتار را دوگانگی در قبال هویت ملی دانست، این در حالی است که اگر به جای تخصیص هزینه‌های میلیاردی (برای برگزاری نشست و سمینارهای متعدد) برای دفاع از هویت خلیج فارس، این هزینه‌ها برای تملک این محوطه‌ها هدایت شده بود، اکنون شاهد وضع اسفبار فعلی نبودیم.
او با بیان این‌نکته که اولویت نخست سازمان میراث فرهنگی باید مشخص کردن بحث تملک این محوطه‌ها و پویایی بخش قضایی این سازمان باشد، اظهار کرد: اما متاسفانه در بسیاری از پرونده‌های تخریب محوطه‌های ساحلی رای به نفع صاحبان املاک صادر می‌شود و سازمان میراث فرهنگی همچنان از اتخاذ تدابیر حداقلی برای حفاظت از این محوطه‌ها (حتی محوطه‌هایی که ثبت ملی شده‌اند) یعنی نصب تابلو خودداری کرده است که این عامل علاوه بر ضعف سازمان میراث فرهنگی نشانده‌ی ضعف بخش حقوقی این سازمان هست.
این فعال میراث فرهنگی استان بوشهر معتقد است: با توجه به اهمیت موضوع خلیج فارس و تاکید مکرر مسئولان ارشد نظام در حفظ هویت و دفاع از نام “خلیج‌فارس” سازمان میراث فرهنگی باید رفتار دوگانه‌ی خود در قبال خلیج فارس و محوطه‌های ساحلی آن را اصلاح کند و با تمرکز بودجه و اصلاح نظام بودجه‌ای (مانند اصلاح برگزاری همایش‌های بی نتیجه به ویژه با نام خلیج فارس) به وضعیت ناگوار امروزی پایان دهد.
وی ادامه می‌دهد: سال‌هاست که نتیجه مدیریت در سازمان میراث فرهنگی استان بوشهر و حتی در راس آن تخریب محوطه‌های ارزشمند ساحلی بوده است، اتفاقی که باید نسبت به آن فکر کرد و علاوه بر تغییرات بودجه‌ای، نیازمند تغییرات هدفمندی در جهت اصلاح تفکر مدیریتی در این سازمان است.
او با تاکید بر این‌که سازمان میراث فرهنگی در قبال وضعیت فعلی محوطه‌های ساحلی به صورت یکپارچه پاسخگو نیست، اظهار می‌کند: تاکتیک فعلی به این صورت است که اگر شما امروز نسبت به تخریب محوطه‌ای اعتراض کنید که در گذشته‌ی نه چندان دور رخ داده به شما پاسخ خواهند داد که این تخریب در دوره‌ی مدیریت فلان شخص بوده و در حال حاضر کاری در این زمینه ساخته نیست، بنابراین بسیاری از تخریب‌ها مشمول گذر زمان می‌شوند و این ناپایداری در سیستم مدیریت و پاسخگو نبودن به یک رویه در این سازمان تبدیل شده است.
حرکت‌های لاک‌پشت دردی را دوا نمی‌کند
موسایی واگذاری بخش قابل توجهی از محوطه‌های باستانی ساحلی مانند “بی‌بی خاتون” – بتانه- در دَیِر، به اشخاص حقیقی و حقوقی و بدون کارِ کارشناسی را یکی از مشکلات همیشگی در این محوطه می‌داند.
او حرکت‌های سازمان‌های متولیِ این محوطه‌های باستانی مانند سازمان میراث فرهنگی را لاک‌پشت‌وار می‌داند و می‌گوید: با توجه به وضعیت ناگوار محوطه‌های ساحلی و اهمیت حفظ این محوطه‌ها نباید چشم به انتظار این حرکت‌ها ماند، بهتر است این وضعیت توسط دوست داران و کارشناسان میراثِ خلیج فارس به گوش مسئولان ارشد نظام برسد تا به صورت قاطع از تداوم وضع فعلی پیشگیری شود.
با وجود همه‌ی این اتفاقات یک نکته در این میان وجود دارد، عسلویه، یکی از نقاط پردرآمد در جنوب کشور است، که قطعا با یک درخواست از سوی سازمان میراث فرهنگی و قدری توجه فرهنگی به این منطقه‌ی صنعتی، امکان برطرف کردن بیش از نیمی از این مشکلات وجود دارد، اما مشخص نیست میراث فرهنگی که یکی از مهمترین مشکلات خود را نبود اعتبار برای برطرف کردن این دغدغه‌ها می‌داند، تا کنون به این موارد هم فکر کرده یا نه؟
سیمه ایمانیان – ایسنا
