آسمان بوشهر گران شده است؟

به گزارش خبر استان، روزنامه پیام عسلویه در گزارشی پیرامون گرانی بلیط های پرواز بوشهر با این مقدمه نوشت: در سال هایی نه چندان دور تعدد فرزندان و قالب جاری جامعه شرایطی را پدید آورده بود که استفاده از «هواپیما» به جز در موارد کاری و یا برای اشخاص خاص، چندان عرف نبود و بارِ قالب مسافرت ها یا بر دوش ماشین های شخصی و یا اتوبوس هایی بود که به صورت روتین هر چند ساعت یکبار خراب می شد.

با گذشت زمان و با تغییر شرایط زندگی اکنون استفاده از هواپیما نه تنها شامل افرادی خاص نمی شود بلکه به علت درگیری و کمبود وقتی که این روزها گریبانگیر اکثریت مردم شده است، سفر به کمک آن به نوعی عرفی معمول به حساب می آید. حال این عرف معمول در شهر بوشهر چندیست که قصد کرده تا به شرایط گذشته خود باز گردد و با همین نیت راهی را آغاز کرده که سرانجامش به پدید آمدن شرایطی مشابه همان سال های دور که استفاده از هواپیما در نگاه عموم «فقط برای پولدارها» بود، برسد. با هم در این گزارش نگاهی داریم به آنچه افزایش ناگهانی قیمت بلیت هواپیما در شهر بوشهر خوانده می شود و چرایی افزایش مقطعی نرخ بلیط انداخته را مورد بررسی قرار می دهیم.

آزادسازی نرخ بلیط هواپیما توسط دولت
حدود دو سال قبل بود که پس از بحث ها و حواشی فراوان دولت دستور آزادسازی نرخ بلیط هواپیما را صادر کرد تا با سیاست عدم نظارت مستقیم بر بازار کمکی به ایجاد یک بازی برد-برد بین متقاضی (مردم) و عرضه کننده (شرکت های هواپیمایی) کند. با اجرای این دستور العمل این انتظار می رفت تا بازار با ایجاد رقابتی درونی شرایطی را پدید آورد که منجر به کاهش نرخ قیمت بلیط هواپیما شود. اتفاقی که عملا در همه نقاط کشور به وقوع نپیوست و شاهد بودیم در برخی شهرها قیمت بلیط هواپیما پس از دو سال گاها تا ۳۰۰% افزایش داشته است.

در همین ارتباط سخنگوی اتاق اصناف ایران بود: «عدم ساز و کار قانونی و نبود نظارتی مناسب، نه تنها این طرح را به سمت منفعت رساندن به مردم سوق نداد ؛ بلکه منجر به ضرر مصرف کنندگان شد. طرح آزادسازی به منظور فراهم کردن شرایط رقابتی درمیزان خدمات و رفاه مسافران در میان شرکت های هواپیمایی منظور شده بود که در این میان این منفعت به جیب شرکت های چارتری، افراد سودجو و دلالان رفت.وی با بیان اینکه چندگانگی قیمت بلیت به مصرف کنندگان فشار زیادی وارد کرده است، افزود: با توجه به خرید ۱۰ تا ۲۰ درصدی بلیت هواپیما از درآمد دولت توسط سازمان های دولتی و گران تر شدن بهای آن برای مردم، این طرح انتخاب دومی برای مردم نگذاشته است»

گرانی بلیط در بوشهر؟
اما چندیست که شهروندان بوشهری نسبت به افزایش قیمت بلیط های هواپیما به مقصد تهران معترض هستند و قیمت ها ارائه شده را غیر منصفانه می دانند. قیمت هایی که با توجه به تیکت هایی که برای ما ارسال شده به واقع هم گران است و باید دید آیا اگر قرار بوده سیاست دولت در بحث آزاد سازی نرخ بلیط هواپیما در شهری چون بوشهر منجر به این میزان افزایش شود،می توان آن را همچنان سیاستی صحیح دانست که نیاز است ادامه پیدا کند؟ با هم نگاهی به برخی تیکت های ارسالی  توسط همشهریان می اندازیم.

با نگاهی به قیمت های بالا به خوبی متوجه دلیل اعتراض مردم به افزایش قیمت بلیط های هواپیما در بوشهر می شویم و می‌بینیم که این قیمت ها هیج توازنی با عرف و امکانات این حوزه ندارد.

در این میان طی همین یکی دو ماه اخیر برای خط پروازی بوشهر- تهران با قیمت هایی چون ۵۷۰ هزار تومان و ۷۲۰ هزار تومان هم روبرو بوده ایم (با تایید دفاتر فروش بلیط در بوشهر) که این خود نشان از روندی دارد که ادامه اش محروم ماندن بسیاری از طبقات جامعه از این وسیله نقلیه را در پی خواهد داشت. اما برای اینکه نگاهی دقیق تر به شرایط داشته باشیم سعی کردیم تا اطلاعاتی از نرخ های بلیط هواپیما را از مبدا بوشهر طی ۶ ماه گذشته بدست بیاوریم.

قیمت های شناور!؟
اطلاعات به دست آمده اما حاکی از اتفاقات دیگری بود. نگاهی به نرخ بلیط خط هوایی بوشهر – تهران طی شش ماه گذشته به ما نشان داد داد که در این مسیر با با نرخ بلیط ۸۶ هزار تومان، ۹۲ هزارتومان، ۱۰۶، هزارتومان و رنج متوسط ۱۲۰ تا ۱۴۸ هزار تومان به صورت هفتگی مواجه بوده ایم و افزایش قیمت نرخ مشابه تیکت هایی که در بالا آورده شد چندان دائمی نبوده است.  بر همین اساس سعی کردیم تا با مدیران شرکت های هواپیمایی فعال در بوشهر تماس گرفته و نظرات آنها را در این باره جویا شویم.

مدیر قشم ایر در بوشهر: برخی از لغو پروازها سوء استفاده می کنند
نوروزی مدیر شرکت قشم ایر در بوشهر در ارتباط با افزایش قیمت بلیط ها اینگونه پاسخ داد: « واقعیت این است که به دلیل تقاضای زیاد نسبت به بلیط و اینکه برخی روزها پروازها در بوشهر باطل می شود و یا خود آن شرکت هواپیما ندارد، برخی شرکت ها از این مسئله سوء استفاده و اقدام به گران کردن بلیط های خود می کنند. برای حل این مشکل هم شاید افزایش پروازها بتواند این مساله را حل کند.
به طور کلی استقبال مردم از پروازها در بوشهر زیاد است و ما با شاهد هستیم که تقاضا در بازاز اکثرا وجود دارد. به همین دلیل هم به نظرم حتی بوشهر پتانسیل اضافه کردن خطوط هوایی دیگر مثل بوشهر- تبریز را هم دارد.

مدیر شرکت ایران ایر: عدم تعادل بین عرضه و تقاضا قیمت ها را بالا می برد
شاکردرگاه در این رابطه می گوید: البته من جوابگوی گران کردن شرکت های دیگر نمی توانم باشم و تنها در مورد شرکت خودمان می توانم توضیح دهم. آزادسازی نرخ بلیط هواپیما از سیاست های دولت است و حدود دو سال است که اعمال می شود. مسیرهایی که نرخ بلیط آنها بین ۳۵۰ تا ۴۵۰ هزار تومان می شود، درواقع تغییر نرخ مقطعی دارند. به عنوان مثال پروازهای ما اغلب نرخ ۲۲۰ هزار تومانی دارند و یا گاهی هم کمتر می شود.

به طور کلی وقتی بازار را در این مورد آزاد می گذاریم و دولت اعلام می کند که نرخ بلیط را مشخص نکند، بازار از طریق عرضه و تقاضا خودکنترلی می کند. یعنی آنجا که تقاضا بیشتر است، عرضه هم به همان سمت متمایل می شود. گاهی پیش می آید در برخی مقاطع زمانی، عرضه و تقاضا نمی توانند یکدیگر را پوشش دهند و عرضه کمتر از تقاضا می شود. آن زمان است شرکت های خصوصی نرخ های خود را کمی بالاتر عرضه می کنند. البته خود دولت هم نظارت هایی دارد و در چنین شرایطی، تعداد شرکت های هواپیمایی را بیشتر می کند که مشکل برطرف شود اما این اتفاق نیازمند زمان است و این افزایش نرخ را شاهد باشیم.

اینکه می گویند ما در بوشهر به لحاظ کمیتی، با کاهش شرکت های هواپیمایی رو به رو هستیم اشتباه و ادعا است. پیش از این، تنها شرکت های ایران‌ایر، اترک و آسمان در بوشهر فعال بودند اما در حال حاضر، کاسپین، کیش‌ایر، ماهان، تابان، قشم‌ایر و… هم به شرکت های قبلی اضافه شدند که افزایشی بیش از دو برابر داشته اند. قشم‌ایر هر شب پرواز دارد و عرضه صندلی خوبی دارد و حدود ۱۰۰ تا ۱۷۰ نفر مسافر هم ظرفیت دارد. یا زاگرس هر صبح و بعدازظهر پرواز دارد. ببینید الان عرضه خوب است اما در مقاطعی مثل روزهای پیش از ایام تعطیل معمولا متقاضی بیشتر می شود طبیعتا بیلط از قبل رزرو می شود و آنهایی که بلیط تهیه نکرده اند، دچار مشکل می شوند و بلیط با نرخ های کمتر تمام می شود و مجبورند بلیط با نرخ های بالاتر را تهیه کنند.

از شیراز سفر می کنم!
یکی از شهروندان بوشهری اما پیام جالبی در این ارتباط به دفتر روزنامه ارسال کرد که خواندنش خالی از لطف نیست.

«چندی پیش برای حضور در کنگره ای باید به تهران سفر می کردم. دو روز قبل از سفر برای خرید بلیط به یکی از سایت های مشهور که معمولا پایین ترین نرخ را هم دارد، مراجعه کردم. تا چشمم به قیمت ها افتاد هوش از سرم پرید! پایین ترین قیمت ۴۲۰ هزار تومان بود. گفتم تا فردا شب صبر می کنم خودش ارزان می شود. اتفاقی که اصلا نیفتاد و به جای کاهش قیمت دیدم همان بلیط با نرخ  هزار تومان۵۷۰ عرضه می شود. در این فکر بودم که باید با ماشین شخصی بروم یا اصلا عطای کنگره را به لقایش ببخشم که همسرم پیشنهاد کرد نرخ بلیط های مسیر هوایی شیراز – تهران را هم بررسی کنم. با نا امیدی سری به همان سایت زدم و در کمال شگفتی دیدم همان شب پروازی با نرخ ۸۸ هزار تومان وجود دارد. سریعا بلیط را خریداری کرده و با ماشین شخصی تا شیراز رفتم و ماشین را در پارکینگ گذاشته و به تهران سفر کردم. راستش خیلی جالب است که در یک فاصله ۴ ساعته باید با تفاوت قیمتی در حدود نیم میلیون تومان مواجه باشیم!»

نظارتی جدی تر علاج کار است
با نگاهی به نرخ قیمت ها و صحبت های فوق این سوال در ذهن ایجاد می شود چرا در شهر بوشهر که ما با فعالیت چندین شرکت هوایی مانند، ایران ایر، آسمان،زاگرس، کاسپین، کیش‌ایر، ماهان، تابان، قشم‌ایر و …. مواجه هستیم باز هم باید شاهد بروز چنین نرخ هایی در مواقع خاص باشیم؟  آیا وقتی عرضه بالا باشد نباید با ایجاد بازاری رقابتی و در ادامه کاهش نرخ بلیط روبرو شویم؟ آیا سیاست آزاد سازی نرخ بلیط جز برای ایجاد رقابت در بازار بوده و دولت هم سعی کرده هرجا که عرضه کم بوده با افزایش شرکت ها بازار را به تعادل برساند؟

با این شرایط باید دید آیا خلا نظارت جدی تر بر برخی فعالیت احساس نمی شود؟ به واقع چرا باید یک مسافر از بوشهر نصف حقوق یک ماهه خود را هزینه کرده و سوار بر هواپیمایی شود که احتمال دارد بیش از سفر با اتوبوس او را معطل کند؟ به نظر می رسد با این شرایط و این نرخ ها این نیاز احساس شود تا نظارت جدی تری بر آنچه در بحث فروش بلیط هواپیما اتفاق می افتد، اجرایی شود تا برخی دفاتر یا شرکت ها نتوانند اقدام به فروش بلیط با نرخ هایی غیر منطقی آن هم به بهانه نزدیک بودن به تعطیلات، برگزاری نمایشگاه ها در پایتخت و هزار یک دلیل منطقی و غیر منطقی دیگر کنند. باید صبر کرد و دید آیا این نظارت جدی تر اتفاق می افتد یا اصلا طرح آزاد سازی نرخ بلیط که در بسیاری از شهرها منجر به افزایش مقطعی اما بیش از حد معمول قیمت بلیط هواپیما شده است، به طور کامل کنار گذاشته خواهد شد؟ آینده همه چیز را روشن خواهد کرد.