خبر استان:سفر به جنوب ایران تجربه‌ای متفاوت در کارنامه ایران گردی شما خواهد بود، جاذبه‌های طبیعی متفاوت و منحصربه فرد، جاهای تاریخی زیبا ، اماکن فرهنگی دیدنی و مردمان مهمان نواز شما را از سفر به بوشهر شگفت زده خواهند کرد.
خبر استان:استان بوشهر به علت موقعیت استراتژیکی مناسب برای احداث پایگاه دریایی و بندرگاه، مورداستفاده پادشاهان عیلام قرار گرفته بود. در زمان هخامنشیان سرزمین بوشهر جزو ساتراپ پارس بود. خلیج‌فارس و به تبع آن استان بوشهر، به دلیل موقعیت سوق الجیشی و اهمیت اقتصادی و بازرگانی، در طول تاریخ‌همواره از سوی کشورها و دولت‌ها برای تبادل علم و ثروت و گسترش قدرت سیاسی مورد توجه قرار گرفته‌است.
موزه رئیسعلی دلواری
موزهٔ رئیسعلی دلواری در شهر دلوار از توابع شهرستان تنگستان واقع شده‌است. ساختمان این موزه خانه و محل زندگی رئیسعلی دلواری بوده‌است. که در ۴۵ کیلومتری شهر بوشهر قرار دارد.
قلعهٔ نصوری
قلعه نصوری واقع در شهر بندر طاهری از توابع بخش مرکزی شهرستان کنگان یکی از اثرهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.
«قلعهٔ نصوری» در ۲۵۰ کیلومتری خاور استان بوشهر قرار گرفته‌است. قلعه نصوری به «قلعه شیخ» نیز مشهور بوده‌است و متعلق به اوایل دوره قاجاریه است. ساخت قلعه به امر شیخ جبار نصوری درحدود ۱۸۰ سال پیش انجام یافته و معمار آن علی اضعر شیرازی بوده‌است. مصالح به کاررفته، سنگ‌های بزرگ و ملاط آن گل و گچ است. دَر ورودی قلعه از سمت جنوب و رو به خلیج فارس است که دارای دَر بزرگ چوبی با گل میخ و کنده کاری است. بعد از ورودی اصلی یک هشتی بزرگ وجود دارد که دارای هشت طاقچه ساده‌است. زمانی که انسان از هشتی وارد حیاط بیرونی می‌شود؛ در جبهه شمالی آن یک ردیف پلکان به طبقه دوم منتهی می‌شود و یک درب چوبی ساده، آن را به اندرونی وصل می‌کند. در جبهه باختری نیز یک پلکان به طبقه دوم می‌رود. در این طبقه یک ایوان با ستون‌های سنگی و گچبری‌های جالب وجود دارد. این ایوان از طرف پنچ در چوبی به اتاقی راه می‌یابد که باختر آن قرار دارد. در این اتاق یک گچ بری با تزئینات گل و بوته وجود دارد که فاقد هرگونه تزیین است و در جبهه باختری از طریق پلکانی به طبقه دوم راه می‌یابد. این بنا دارای بادگیری همانند بادگیرهای ساختمان‌های ساحلی خلیج فارس است. این بنا ویژگی معماری ساختمان‌های قاجاریه را دارد. قلعه دارای ایوان ستون داری در طبقه دوم می‌باشد. تزیینات گچ بری مربوط به این قسمت است. سبک کار و تراش آنها شبیه ستون‌های بازار وکیل شیراز است. گچ بری‌ها شامل شاخ و برگ گل و بوته، فرشتگان و پرندگانی است که بر رونق و زیبایی قلعه افزوده‌است.
رافائل
رافائل نام نخستین طرح کشتی‌های «میکل آنژ» و «رافائل» در سال ۱۹۵۸ میلادی کشیده شد است. در سال ۱۳۶۲ برای بازگرداندن رافائل و میکل آنژ به سفرهای دریایی تصمیماتی گرفته شد اما هنوز این تصمیم عملی نشده بود که در روز پنجشنبه ۲۶ آبان ۱۳۶۲ هواپیماهای عراقی بالاخره در گرماگرم بمباران خارگ و بوشهر آن را هدف موشک قرار داده و به آن آسیب جدی وارد کردند به حدی که رافائل تا نیمه در آبهای کم عمق ساحلی لنگرگاه بوشهر فرورفت. چیزی نگذشت که یک کشتی باری به نام «ایران سلام» (ایران سیام) ناگهان به صورت اتفاقی با آن برخورد کرد و به بدنه اش آسیب جدی رساند و کاری را که هواپیماهای عراقی آغازش کرده بودند تمام کرد؛ رافائل کاملاً در اعماق خلیج فارس غرق شد.
سینیز
سینیز یا شی‌نیز بندری باستانی در بخش امام حسن کنونی واقع در شهرستان دیلم بوده‌است که در ناحیه شمالی استان بوشهر میانه دو بندر مهروبان و جنابه (گناوه) قرار داشته و صنعت پارچه‌بافی آن شهرتی جهانی داشته، متون ادبی از بزرگان سینیز بخوبی یاد کرده‌اند.
منطقه شکارممنوع کوه‌سیاه
منطقه شکارممنوع کوه‌سیاه در منطقه کوهستانی دشتستان استان بوشهر قرار دارد. این منطقه محل قشلاق عشایر قشقایی است. در حدود ۷هزار رأس کل، بز، قوچ و میش وحشی در این زیست‌پناهگاه زندگی می‌کنند. این منطقه در ۸۳ کیلومتری جنوب شرقی برازجان با ارتفاع ۱۶۹۱ متر قرار دارد. در مناطق حفاظت شده شکارممنوع کوه سیاه با اجازه سازمان محیط‌زیست و اخذ پروانه، امکان شکار در فصول معینی وجود دارد.
گنبد نمکی جاشک
گنبد نمکی جاشک یا دشتی یا کوه نمک ناحیه‌ای وسیع و مرتفع از شمال غرب کوه جاشک منتهی‌الیه جنوبی رشته کوه زاگرس، حدفاصل شهرستان دیر و دشتی در استان بوشهر، یکی از بزرگ‌ترین و فعال ترین و زیباترین گنبدهای نمکی ایران و خاورمیانه و از جاذبه‌های طبیعی استان بوشهر است که در بهمن سال ۱۳۸۶ بعنوان اثر طبیعی ملی فسیلی به عنوان یکی از مناطق چهارگانه تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست به ثبت رسید. مهمترین خصوصیات بارز و متفاوت کوه نمکی جاشک به نوع نمکهای این کوه نمکی، گنبدها و غارهای منحصر به فرد، آبشارها، بلورها و … می‌توان اشاره داشت.
جاهای دیدنی استان بوشهر
موزه دریانوردی خلیج فارس
موزه دریا و دریانوردی خلیج فارس، یکی از موزه‌های استان بوشهر و در محله سبزآباد بندر بوشهر می‌باشد.
محل کنونی این موزه که شامل ساختمان کنسولگری و عمارت کلاه فرنگی می‌باشد، در سال ۱۸۵۸ میلادی تاسیس شد و مدتی بعد به مقر دائمی سرکنسول گری انگلستان در بوشهر تبدیل شد. این بنا تا پایان جنگ جهانی دوم در اختیار دولت انگلیس بود تا آنکه در سال ۱۹۴۶ میلادی برابر ۱۳۲۵ هجری قمری و بعد از انتقال نمایندگی سیاسی انگلیس به بحرین، این عمارت به دولت ایران تحویل گردید و در اختیار نیروی دریایی ایران قرار گرفت.
در محوطه موزه ۴۰ فروند شناور سطحی و انواع زیرسطحی‌های جنگی دریایی متعلق به دوره‌های مختلف تاریخی از جمله قاچار و کشتی پرسپولیس نگهداری می‌شود. در درون ساختمان کلاه فرنگی که اکنون بطور کامل بازسازی شده‌است انواع تجهیزات جنگی، مخابراتی، کنترل و هدایت دریایی، پزشکی و ظروف نقره‌ای و سفالینه‌های کشف شده از دورانهای مختلف تاربخی بندر بوشهر می‌باشد.
ریشهر
ریشهر (بوشهر)، واقع در بخش مرکزی شهرستان بندر بوشهر یکی از آثار تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.
«ریشهر» در جنوب شهر بوشهر واقع شده‌است. قدمت آثار کشف شده آن به هزاره سوم تا هزاره اول پیش از میلاد می‌رسد. آثار مکشوف در سال‌های ۱۸۷۲ تا ۱۸۷۷ میلادی و نتایج اکتشافات باستان شناسان فرانسوی به سرپرستی پزار در سال ۱۹۱۴ میلادی که شامل کتیبه‌های میخی عهد شوتروک ناهونته و آثار بناها و اشیا مفرغی و سفال‌های نقش داراست، نشان می‌دهد که ریشهر از هزاره دوم پیش از میلاد یکی از شهرهای مهم امپراتوری عیلام بوده است. از آجر نوشته‌های عیلامی معلوم می‌شود که این شهر در آن عصر به نام «لیان» خوانده می‌شده‌است. ظاهراً لیان به سبب موقعیت خاص جغرافیایی یکی از حلقه‌های ارتباطی تمدن‌های شرق و غرب دنیای قدیم بوده‌است چرا که مرزهای جنوبی فلات ایران به سبب هم جواری با دریا و سایر شرایط جغرافیایی به ساکنان فلات هند اجازه می‌داد که از آبهای ساحلی، برای ارتباط تجاری با تمدن‌های ایران و دشت بین النهرین استفاده کنند. منطقه ریشهر در تاریخ ۲۴ شهریور ۱۳۱۰ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد شیخ سعدون
این مسجد که به مسجد شاه و مسجد کوفی نیز معروف است، به دستور شیخ‌سعد از اهالی عربستان احداث شده است. و در حال حاضر مراسم بزرگ تعزیه در آن انجام می‌شود.
کلیسای مسیح مقدس
این کلیسا در شهر بوشهر قرار دارد و ساختمان آن نمونه بسیار جالبی از فنون‌معماری در ایران است. تمام پنجره‌های آن شیشه‌های الوان ایرانی دارد و تلفیقی از سمبل‌های معماری مسیحیان و معماری ایرانی است.
گورستان باستانی سیراف
این گورستان در شمال غربی بندر طاهری و در دامنه جنوبی ارتفاعات مشرف بر آن، قرار دارد. تعداد فراوانی گورهای مستطیل شکل، به طول ۱۰٫۲ سانتی‌متر و عرض ۵۰ سانتی‌متر و عمق ۴۰ تا۶۰ سانتی‌متر در سنگ کنده شده است. روبروی گورستان غربی، گورستان دیگری وجود دارد که گورهای‌عمودی آن با ارتفاع ۳ متر و عرض ۲ متر مانند پهنه‌ای از کندوهای زنبور عسل به طور مرتب در سراشیبی دامنه‌چیده شده‌اند.
تالاب حله
محل تلاقی دو رودخانه دالکی و شاپور در منطقه حله تالاب‌بزرگی بوجود آورده است که اطراف آن را نیزاری فرا گرفته و در داخل آن حیات گیاهی و جانوری ویژه‌ای بوجودآمده است. این تالاب محل زیست هزاران پرنده آبزی مهاجر از قبیل درنا، حواصیل، گاچی رو، پرستو، ترنی،حمامی، بط، هفت رنگ، دراج و خردل است.
جاذبه‌های طبیعی توریستی بوشهر
ساحل خلیج فارس
سواحل استان بوشهر به دو نوع ماسه‌ای و صخره‌ای تقسیم می‌شود. بخش سواحل صخره‌ای به دلیل ساختمان آهکی و انجام عمل فرسایش‌های آبی، چشم انداز بسیار زیبا و دیدنی دارد و از آبهای نزدیک‌سواحل می‌توان برای شنا، قایقرانی، کرجی رانی و اسکی روی آب استفاده کرد. سواحل ماسه‌ای نیز به دلیل‌کیفیت مطلوب از ارزش‌های تفرجگاهی درجه یک برخوردارند. نزدیکی بوشهر به آبادان، شیراز و بوشهر به عباس،کویت، بحرین و سایر کشورهای عرب حوزه خلیج فارس از مزیت‌های آن برای جذب جهانگرد بویژه در فصل‌زمستان می‌باشد
سیراف
سیراف در جنوب شرقی بندر بوشهر در جوار بندر کوچک طاهری قرار دارد. این شهر باستانی شامل بنادر سه‌گانه کنونی یعنی بندر طاهری، کنگان و دَیر بود. قدمت سیراف به دوره ساسانیان‌می‌رسد. نام اولیه این بندر «اردشیر آب» بود که در گذر تاریخ به سیراف تبدیل شده است. ظاهرا اردشیر بابکان در جریان احداث این بندر، یک شبکه گسترده آبرسانی نیز ایجاد کرده بود. آثار باستانی سیراف عبارتند از:
- قسمتی از یک دژ دفاعی مربوط به اواخر دوره ساسانی و مسجد جامع سیراف مربوط به اواخر قرن دوم‌هجری
- قسمتی از محله اعیان نشین و چندین مسجد کوچک از سده سوم و چهارم هجری قمری.
- تعدادی آرامگاه‌های گروهی و یک مجموعه ساختمانی کاخ مانند و چندین بنای دیگر.
آب‌انبار قوام
این آب‌انبار که در کنار خیابان خلیج فارس قرار گرفته، بیش از ۱۵۰ سال عمر دارد و در زمان قاجاریه ساخته شده است.
کاخ هخامنشی بردک سیاه
کاخ زمستانی داریوش که در ۱۲ کیلومتری شمال برازجان فعلی قرار دارد، به‌نام بردک سیاه معروف است. کاخ دارای ده ستون ۵ تایی در دو ردیف است که با سبک و شیوه معماری‌هخامنشی ساخته شده است. وجه تسمیه آن به خاطر استفاده از سنگ سیاه در زیرسازی پایه ستون‌های آن‌است.
جاذبه‌های تاریخی توریستی بوشهر
کاخ کوروش
این کاخ که در جنوب شرق برازجان و در کنار رودخانه خشک «آردی» قرار دارد، یکی ازپایگاه‌های مهم ایران دوره هخامنشی در ساحل خلیج فارس بوده است. با توجه به شیوه معماری و زمان احداث‌آن را به دوره «کورش» بنیانگذار سلسله هخامنشی منسوب کرده‌اند.
خانه قاضی
خانه قاضی مربوط به دوره زند است و در بوشهر، محله بهبهانی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۳ فروردین ۱۳۴۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
عمارت کلاه فرنگی بوشهر
عمارت کلاه فرنگی بوشهر مربوط به دوره قاجار است و در بوشهر، پایگاه دریایی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۸۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
عمارت گلشن
عمارت گلشن مربوط به دوره قاجار است و در بوشهر، خیابان ساحلی، محله بهبهانی واقع شده و این اثر در تاریخ ۳ اسفند ۱۳۷۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
«عمارت گلشن» در منتهی الیه شمال شهر بوشهر، پشت اداره بندر در خیابان ساحلی واقع شده‌است. فاصله آن تا دریا فقط ۱۰ متر است. این عمارت تاریخی در یکی از محله‌های قدیمی بوشهر به نام محله بهبهانی قرار گرفته که اطراف آن ساختمان‌های بافت قدیم وجود دارد. واقع شدن این بنا در کنار ساحل باعث وزیدن نسیم دریا و باد شمال به داخل ساختمان می‌شود. قدمت این بنا به ۱۷۰ سال پیش می‌رسد
عمارت از سه طبقه تشکیل شده‌است. طبقه اول شامل آب انبار (برکه)، حمام، دست شویی، آشپزخانه و جای نگه داری خدمه و طبقات دوم و سوم جهت سکونت و پذیرایی و امور تجاری بوده‌است. عمارت گلشن از چهارطرف با پلکان حلزونی به پشت بام راه دارد. در طبقه سوم ضلع شمالی اتاقی ساخته نشده و این گوشه خالی است. این عمل به دلیل رساندن باد خنک شمال به داخل ساختمان بوده‌است. ساختمان دارای حیاط مرکزی و تمامی اتاق‌ها اطراف آن می‌باشند که همگی با درهای دو لنگه با هم اربتاط دارند. درب و پنجره‌ها از جنس چوب ساج و دریایی و پوشش سقف از چوب چندل (صندل) است. سیستم خنک کننده ساختمان وجود درهای متعدد است. بیش تر اتاق‌ها پنج دری هستند و بین آنها راهرو وجود دارد. این بنا با مساحت ۱۲۳۰ متر، پهنای ۸۸۹ مترمربع و اعیان ۱۰۴۱ متر مربع در حال حاضر با کاربری اداری فرهنگی مورد استفاده می‌باشد و از سال ۱۳۶۵ تاکنون که توسط میراث فرهنگی خریداری شده مرتب مورد تعمیر قرار می‌گیرد. البته شکل اولیه ساختمان حفظ شده و فقظ مصالح پوسیده تعویض و مرمت شده و نمای بیرونی آن سفید کاری شده‌است.
تل خندق
در شمال برازجان، در سمت راست جاده آثار یک قلعه دایره‌ای شکل دیده می‌شود که دور آن‌خندقی وجود داشته است. در سرتاسر این محوطه آثار زیادی به صورت قطعات سفال دوره اشکانی، یک سنگ‌آسیاب، میخ‌های تزئینی، قطعاتی از هاون‌های سنگی و قطعاتی از گدازه آهن که حاکی از وجود کارگاه‌های ذوب‌فلز است، دیده می‌شود. در این محوطه دیوارهایی ساخته شده است که مصالح آنها عمدتا از قلوه سنگ و ملاط گچ مخصوص معماری دوره ساسانی است.
تل طلسمی
این تل در جنوب برازجان واقع شده است. در قسمت شمال این تپه بنایی با دیواری محکم‌به طول بیش از ۲۰ متر قرار دارد که با قلوه سنگ و گچ ساخته شده است. بنظر می‌رسد بنای اصلی آن به دوره‌ساسانی تعلق دارد.
دژ برازجان
این دژ که در مرکز شهر برازجان قرار دارد تا مدت‌های مدیدی به عنوان زندان مورد استفاده‌قرار می‌گرفت و در اصل کاروانسرایی از دوره قاجاریه است که ویژگی‌های منحصر به فردی دارد و به عنوان یک‌اثر ملی به ثبت رسیده است.
آب‌انبار درخت یا تنب کرو – برازجان
این آب‌انبار در ۱۲ کیلومتری شرق برازجان قرار دارد و در حال حاضر حداقل‌دارای دو مخزن آب است که به قطری حدود ۴ متر به صورت دایره‌ای در کف زمین کنده شده است.
غار تاریخی چهل خانه – برازجان
در شمال سعدآباد از توابع برازجان، رودخانه شاپور از بین صخره‌های سنگی و لایه‌های شن و ماسه متراکم عبور می‌کند. در دو سمت کمرکش این صخره‌ها، تعداد زیادی دخمه به صورت اتاقک‌های کوچک کنده شده است. چهل خانه به معنی وجود چهل خانه در این مکان است. گفته می‌شود چهل‌خانه به معنای چله خانه نیز هست که مرتاضان و زاهدان در آن زندگی می‌کردند. احتمال می‌رود این نوع دخمه‌ها از نوع دخمه‌های تدفین دوره‌های مادی و ساسانی باشند.
گور دختر – دشت ارژن – دشتستان
بنای گور دختر بسیار شبیه به مقبره کورش کبیر در پاسارگاد است و قدمت آن به سده‌ششم قبل از میلاد می‌رسد. این بنا از ۲۴ قطعه سنگ تشکیل شده است. در گور دختر عناصر هنر اورارتویی‌مانند شیروانی دوشینه و نیز عناصر معماری ایلامی معبد چغازنبیل را می‌توان دید. این بنای ارزشمند درفهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کوشک اردشیر – تنگ‌ارم دشتستان
این بنا که در تنگ ارم واقع شده است، به احتمال زیاد جای استراحت و محلی برای‌شکار در دشت بزپز بوده است. زیر بنای کوشک به صورت صلیب است و تاق‌های گهواره‌ای شکل دارد. در قسمت بالای کوشک یک ستون سنگی وجود دارد که احتمالا برای افروختن آتش، خبررسانی یا دیده‌بانی به کارمی‌رفته است.
منطقه باستانی توز – دشتستان
این منطقه در محلی بین روستاهای زیراه، اردشیر آباد و سعدآباد از توابع‌دهستان‌های دشتستان در حاشیه رودخانه شاپور دالکی قرار دارد. توز شهری تجارتی بود که پارچه‌های کتانی‌ملون و گلابتون دوزی آن معروف بود. آثار توز قدیم در جلگه آبادی‌های سعدآباد، زیراه و اردشیرآباد قرار دارد.این نواحی که همه مملو از خرابه‌های عمارت‌ها و شکسته‌های سنگ و سفال و گچ و ملاط است، وسعت وقدمت ناحیه توز قدیمی را نشان می‌دهد.
نیایشگاه مند
نیایشگاه مند مربوط به دوره اشکانیان – دوره ساسانیان است و در شهرستان دشتی، روستای وراوی واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ تیر ۱۳۷۷ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
این اثر تاریخی باستانی در دامنه کوه مند و به فاصله ۳۰ کیلومتری خورموج، غرب روستای وراوی و زایر عباسی قرار دارد. در ارتفاع سنگی مشرف به رودخانه خشکی که بستر رودخانه قدیمی است آثار حجاری و کوه تراشی در دل صخره وجود دارد از بستر رودخانه راهی به ارتفاع ۶۰ متر که اولین مدخل آتشکده‌است، کشیده شده‌است. یک شاه نشین با یک سکوی میانی و یک سکوی افقی که در سمت راست شاه نشین قرار گرفته و یک اطاق قوسی با انحنای منظم که با سنگ و گچ و گل ساخته شده جالب توجه‌است. نمای خارجی فعلی آتشکده عبارت از یک مدخل با سقف قوسی و دو مدخل مستدیر القاعده و ده حفره به شکل مدخل‌های طرفین سکوی شاه نشین مدخل اصلی و با اندازه‌های متفاوت که به احتمال به منزله پنجره و نورگیرهای رواقهای اصلی آتشکده بوده‌اند. آتشکده از سه طبقه میانی یا اصلی، تحتانی و فوقانی تشکیل شده‌است که با هم ارتباط داشته و در عین ارتباط، نوع ساختمان هر یک با دیگری متفاوت بوده که گویا از هر یک از طبقات برای منظور خاصی استفاده می‌شده‌است. در بستر رودخانه خشک فعلی آثار ساختمان‌ها و آبگردان‌ها و بندهایی در اراضی پای کوه و در اطراف مسیل وجود دارد که از وجود میدان بزرگی در جلوی کلات حکایت می‌کند که سطح آن با خاک و سنگ بالا آورده بوده‌اند. با توجه به وجود آثار آب انبار و بقایای درختانی از فاصله دویست متری پای کوه احتمال می‌رود در جلوی آتشکده میدانی وجود داشته و برای جلوگیری از نفوذ سیلاب‌های شدید در اطراف تپه، بندهای زیادی از سنگ و گچ ساخته بوده‌اند.
گورستان باستانی خارک
در قسمتی از کوهستان جزیره خارک قبرهای زیادی وجود دارد که به زرتشتیان و مسیحیان تعلق دارند. این قبور به اواخر دوره ساسانی و اوایل دوره اسلامی مربوط است. در گور مردان شیئی‌بدست نیامده، ولی در قبر زنان شیشه‌های کوچکی که احتمالا عطر در آن می‌ریختند و همچنین حلقه انگشتری‌و آینه‌های مفرغی پیدا شده است.
عمارت دهدشتی
عمارت دهدشتی (بوشهر)، واقع در بخش مرکزی شهرستان بندر بوشهر یکی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.
این ساختمان به لحاظ معماری از اهمیت فوق العاده خاصی برخوردار است و چهار طبقه دارد. اکثر ساختمان‌های بافت قدیم بوشهر دو طبقه و تعداد انگشت شماری سه طبقه بوده‌اند. عمده مصالح تشکیل دهنده آن را گچ، سنگ‌های مرجانی، آهک، چوب ساج و (صندل) چندل تشکیل می‌دهند. پوشش سقف از چوب صندل است. سقف اتاق پذیرایی نقاشی رنگ و روغن شده که برگرفته از نقاشی اروپایی می‌باشد. تزیینات و گچبری بسیار زیبایی در داخل اتاق‌ها و سیستم در و پنجره‌ها به کار گرفته شده‌است که توجه هر بیننده‌ای را به خود جلب می‌کند. هم چنین گره چینی هلال‌ها، درها، کنده کاری روی اتاق‌ها و پنجره‌های دیواری از عوامل تزیین است. شیشه‌های رنگی باعث تلطیف نور و زیبایی بیش تر ساختمان شده‌اند. ساختمان دارای چند ارسی زیبا با گره چینی و شیشه‌های رنگی است. عمارت دهدشتی کاربری تجاری و مسکونی داسته و اکنون نیز ممکن است به صورت موزه فرهنگ مورد استفاده قرار گیرد. این بنا از سال ۱۳۷۷ توسط میراث فرهنگی بوشهر مرمت شده‌است. از جمله اقدامات مرمتی انجام شده در این بنا می توان به شمع گذاری قسمت های در حال تخریب، تعمیر پشت بام و بازسازی و مرمت قسمت های فروریخته اشاره کرد.
معبد پوزئیدون (خدای دریا) – جزیره خارک
این معبد در جزیره خارک واقع شده است و ساختمان آن به یونانیان‌منسوب است. در عهد ساسانیان بر روی بقایای این معبد آتشکده زرتشتی بنا شده بود. پس از شکست ایرانیان از عرب‌ها و رواج اسلام، این آتشکده به صورت مسجد درآمد و در داخل آن محرابی در جهت کعبه تعبیه شد.
عمارت تنگستانی – بوشهر
عمارت تنگستانی، واقع در بخش مرکزی شهرستان بندر بوشهر یکی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است. این بنا متعلق به دوره قاجاریه می باشد و از طرف ملک التجار به محمد باقر خان تنگستانی اهدا شده‌است.
قلعه هلندی‌ها – جزیره خارک
قلعه هلندی‌ها در شمال شرقی جزیره خارک قرار دارد. در سال ۱۷۴۸ میلادی مقارن با حکومت دوره صفوی که ایران مورد حمله افاغنه قرار گرفت، هلندی‌ها پس از تعطیلی دارالتجاره بندرعباس، جزیره خارک را مرکز خود قرار دادند و این قلعه را احداث کردند. این قلعه به وسیله «بارون کینپ هاوزن» بناگردیده است.
کلیسای قدیمی خارک – جزیره خارک
این کلیسا در قسمت غربی جزیره خارک قرار دارد و احتمالا به مسیحیان زمان ساسانیان تعلق دارد. این کلیسا حدود سده پنجم یا ششم میلادی بنا گردیده است.
کاروانسرای دالکی
کاروانسرای دالکی مربوط به دوره قاجار است و در ۲۳ کیلومتری شمال برازجان، راه قدیمی شیراز به بوشهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۳۷۷/۰۵/۱۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاخ کوروش
کاخ کوروش مربوط به دوره هخامنشی است و در برازجان، ورودی شهر واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.
«کاخ کوروش دشتستان» تاریخی و بسیار مهم از دوران پر تمدن ایران، این کاخ در سال ۱۳۵۰ به وسیلهٔ هیأت باستان‌شناسی ایران حفاری شده‌است. با توجه به شیوه‌های معماری و استفاده از سنگ سیاه و سفید زمان احداث آن را به دورهٔ کوروش بنیان گذار زنجیره هخامنشی منسوب کرده‌اند. این کاخ که در جنوب شرقی برازجان و در کنار رودخانه خشک آردی قرار دارد یکی از پایگاه‌های مهم ایران دورهٔ هخامنشی در ساحل خلیج فارس بوده‌است. کاخ برازجان بر طبق تحقیقاتی که انجام شده در اواخر سلطنت کوروش ساخته و پرداخته شده‌است و از نظر حجاری و هنر معماری آن چنان که از پایه ستون‌ها و اشیاء کشف شده بر می‌آید جدیدتر و ظریف تر از پاسارگاد است.
غار چهل خانه
غار چهل خانه واقع در شهر سعدآباد از توابع بخش سعدآباد شهرستان دشتستان یکی از آثارهای تاریخی و از نقاط دیدنی استان بوشهر در جنوب ایران است.
در شمال شهر سعدآباد دشتستان بوشهر رشته کوهی است که مشرف به رودخانه شاپور است. در ارتفاعات این کوه تعدادی اتاق شبیه به غارهای صخره‌ای و حجاری شده دیده می‌شود که یک مجموعه بسیار زیبا را تشکیل می‌دهند. اندازه‌های داخلی اتاق‌های «غار چهل خانه» در ابعاد گوناگونی است. به دلیل ضعف نوع جنسیت سنگ کوه بر اثر عوامل طبیعی و فرسایش مثل سیل دچار تخریب شده‌است. ورودی این دخمه به شکل ذوزنقه بوده و در داخل آن طاقچه‌هایی در اشکال مختلف تعبیه شده‌است.
چشمه آبگرم قوچارک
«چشمهٔ آبگرم قوچارک» در مسیر جاده بوشهر ــ به بندرعباس و در ۵ کیلومتری جنوب غربی اهرم قرار دارد. این چشمه از شکاف سنگ‌های آهک مارنی از زمین خارج می‌شود. آب این چشمه در ردیف آبهای سولفات، کلیسم، همراه با منیزیم زیاد و کلرور، سدیم و لرم است.
قلعه زائر خضرخان – اهرم
این قلعه در شمال منطقه اهرم واقع شده و به زائرخضرخان تنگستانی منسوب است و در حال حاضر نیز اعقاب و فرزندان او در آن سکونت دارند. قلعه مشتمل بر چهار برج و بارو و قلعه میانی است و همچنین دارای تاسیسات خصوصی برای ساکنین قلعه می‌باشد.
آرامگاه سیبویه – سیراف
این آرامگاه در ابتدای شاخه میانی و شمالی دره لیل سیراف واقع شده است. در این‌بقعه دو قبر وجود دارد؛ قبر بزرگی با صندوقی مکعبی شکل با لوح خط کوفی بسیار زیبا و قبر دیگری با عرض‌کم و بدون سنگ قبر که متعلق به سیبویه است.
گورستان مهاجمین انگلیسی
گورستان مهاجمین انگلیسی مربوط به دوره قاجار است و در بوشهر، محله دواس بهمنی واقع شده و این اثر در تاریخ ۵ آذر ۱۳۷۹ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کلیسای ارامنه گریگوری
کلیسای ارامنه گریگوری مربوط به دوره قاجار است و در بوشهر، محله شنبدی واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
پارک ملی نای‌بند
پارک ملی نای‌بند بعنوان یک منطقه حفاظت‌شده سازمان حفاظت محیط زیست ایران در استان بوشهر در سواحل خلیج فارس است.
در سال ۱۳۵۷ خلیج نای‌بند همراه با بخشی از دماغه نای‌بند با مساحت ۱۹۵۰۰ هکتار به عنوان منطقه حفاظت شده نای‌بند در فهرست مناطق حفاظت شده ایران قرار گرفت. این منطقه همراه با مناطق دیگر از جمله دماغه نای‌بند و بخشی از آبهای خلیج فارس در سال ۱۳۸۳ به عنوان اولین پارک ملی دریایی ایران ثبت و اعلام شد.
معبد کلات – خورموج
این معبد در دامنه کوه مند و در فاصله ۳۰ کیلومتری خورموج، در جنوب روستای حیدری و در ارتفاعات سنگی مشرف به بستر قدیمی رودخانه سیلابی قرار دارد. نمای خارجی فعلی کلات عبارت است از یک سکوی اصلی با سقفی قوسی شکل و دو مدخل دیگر و ده حفره به شکل روزنه‌هایی در طرفین سکوی‌اصلی که به منزله نورگیرها یا پنجره رواقهای اصلی معبد عمل می‌کنند. نکته قابل توجه در معبد کلات وجودچاه‌های متعدد در اتاق‌های پایینی است که به نظر می‌رسد جهت دفن اموات یا نگهداری استخوان آنها حفرشده‌اند.
مسجد بردستان – روستای بردستان
در کنار روستای بردستان و در میان یک گورستان قدیمی که بر تپه‌ای مملو ازقبور کهنه قرار دارد، مسجد بردستان واقع شده است. کتیبه چوبی داخل مسجد نشان می‌دهد که این مسجد درسال ۸۵۲ هجری تعمیر شده است. بنابراین کتیبه، مسجد قبل از تاریخ ۸۵۲ هجری بنا شده است و گمان می‌رود ازبناهای قرون اولیه اسلامی باشد.
عمارت کوتی
عمارت کوتی مربوط به دوره ساسانیان است و در بوشهر، محله قدیمی کوتی، خیابان ساحلی، روبروی خلیج فارس واقع شده و این اثر در تاریخ ۱۰ مهر ۱۳۸۰ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
کاخ چرخاب
کاخ چرخاب اثری باستانی از دوره هخامنشیان در یک کیلومتری جنوب غرب برازجان و ۱۵ کیلومتری شهر بوشهر است. چرخاب از کاخ‌های زمستانی کوروش بزرگ بوده است و همراه کاخ سنگ سیاه و کاخ بردک سیاه کاخ‌های سه‌گانهٔ هخامنشی این منظقه را تشکیل می‌دهند. این کاخ را که در فاصله ۲۰ کیلومتری خلیج فارس قرار دارد به عنوان اصلی‌ترین سند معماری برای اثبات اینکه خلیج فارس از دوران باستان متعلق به ایرانیان بوده‌است، می‌شناسند. در این محوطه باستانی یک لوح تاریخی به خط پارسی باستان در رابطه با کنترل هخامنشیان بر خلیج فارس کشف شده است.
باستان‌شناسان معتقدند کاخ چرخاب اثر ناقصی است که هرگز مسکونی نشد. ساخت این کاخ به فرمان کورش بزرگ آغاز شد و احتمالا با مرگ او ناتمام ماند. بخشی از دروازه شاهی این کاخ که ناتمام مانده برخلاف تالار اصلی با لعابی از جنس سیلیس کف‌سازی شده است. ۱۰ پایه ستون کوچک در تالار اصلی کاخ پیدا شده است که شبیه پایه ستون‌های پاسارگاد هستند.
