خبر استان:برخی آثار سینمایی یا سریال های تلویزیونی، در طول زمان، به خاطره جمعی یک ملت تبدیل می شوند. «دلیران تنگستان» از سریال هاست.
به گزارش خبر استان،برخی آثار سینمایی یا سریال های تلویزیونی، در طول زمان، به خاطره جمعی یک ملت تبدیل می شوند. «دلیران تنگستان» از سریال هایی است که از نظر ماندگاری و تاثیرگذاری در کنار آثاری همچون «دایی جان ناپلئون» (ناصر تقوایی)، «غارتگران» (محمد متوسلانی)، «آتش بدون دود» (نادر ابراهیمی)، «سلطان صاحبقران» (علی حاتمی) ، «سمک عیار» (محمدرضا اصلانی) و «مرد اول» (پرویز کاردان) با هدف آشنایی نسل جوان با گوشه هایی از تاریخ اجتماعی ایران در ادوار گذشته ساخته شدند و به دلیل برخورداری از حال و هوای حماسی در برانگیختن حس غرور ملی، بسیار موفق بود و هنوز هم این ویژگی را حفظ کرده است.
داستان را همه می دانیم. عصیان و شورش گروهی از اهالی تنگستان (حوالی بوشهر) علیه نفوذ و نقش دولت فخیمه انگلیس در جنوب ایران که درواقع تتمه ماجرای تقسیم ایران به سه منطقه تحت نفوذ بود. طبق قرارداد ۱۹۱۹، منطقه جنوب، زیر بیرق انگلیس، منطقه شمال تحت سیطره شوروی و منطقه مرکزی هم به حکومت مرکزی ایران واگذار می شد که می دانیم در همان زمان نفوذ و قدرت زیادی نداشت. و باز می دانیم که احمدشاه قاجار، واپسین سلطان سلسله قاجار، زیر بار امضای این قرارداد ننگ آور نرفت و همین هم باعث شد قدرت را از دست بدهد.
این که چرا در مقابل این قرارداد ایستادگی کرد، می تواند ناشی از هر انگیزه ای باشد. هرچه باشد امضا نکردن آن، باعث خوشنامی این سلطان جوان شد که بوی فرنگ به دماغش خورده بود و لابد چیزهایی درباره استعمار می دانست.
باری دلیران تنگستان، در قالب داستانی پرشور به نقش مردمان آن خطه به رهبری سلحشور جوانی به نام رییسعلی دلواری و یک روحانی بانفوذ می پردازد. به یاد داشته باشیم که در آن روزگار هنوز بوی ایجاد حکومت جمهوری اسلامی به گوش نمی رسید و این نخستین بار بود که در یک اثر نمایشی به نقش روحانیون بانفوذ در مقابله با استعمار پرداخته می شد.
همایون شهنواز، کارگردان این سریال، با همکاری گروهی از نخبه ترین عوامل از جمله فیلمبردارانی همچون فریدون قوانلو و مهرداد فخیمی، تدوینگران توانمندی مثل داوود یوسفیان و منوچهر اولیایی و موسیقیدانان برجسته ای مثل علی رهبری و احمد پژمان و البته طراحان صحنه و گریم درجه یک آن روزهای سینما و تلویزیون، توانست فضای آن دوران و حس و حالی را که مردم ترس خورده و دلخون از دخالت های بیگانگان داشتند، به تصویر بکشد و حماسه ای جاوید بیافریند.
استفاده از گفتار متن برای مستند جلوه دادن حوادث و در عین حال اشاره به ماجراهایی که امکان تصویرشدن را نداشته اند، وجه استنادی این سریال را در حد یک مستند بازسازی شده تقویت کرده است.
شخصیت محوری سریال (رییسعلی) با بازی زنده یاد محمود جوهری بود که گمان می کنم یکی، دو سال پس از نمایش سریال طی تصادفی راهی دیار باقی شد، اما شخصیت های فرعی و البته موثر در ماجرا به خوبی پرداخت شده و در مجموع حاصل کار چنان بود که وقتی دو بار این سریال در پیش از انقلاب و چند بار در سال های پس از انقلاب به نمایش درآمده، مورد استقبال مخاطبان قرار گرفت و تبدیل به یک اثر کالت شد.
حسی که هنوز هم از پس این همه سال در این سریال پایدار مانده، برانگیخته کردن غرور ملی است؛ عنصری که نقش مهمی در مقابله با ایلغارهایی داشته که از سوی بیگانگان در طول تاریخ این سرزمین، صورت گرفته است؛ از اسکندر و لشکریانش که خاک ایران را به توبره کشیدند و حکومت هشتاد ساله سلوکیان را برقرار کردند، تا حمله مغول ها وویرانی های همه جانبه که البته آن ها هم در مناسبات فرهنگی ایران مستحیل شدند و خود به جرگه پیشوایان مذهبی پیوستند و نام های ایرانی بر خود نهادند و در نهایت حمله گازانبری دولت های بیگانه به این سرزمین در واپسین سال جنگ جهانی اول و سپس حمله جنون آمیز دولت یعنی عراق که در نهایت، همه این تهاجم ها با اراده مردم و با تکیه بر غرور ملی دفع شدند.
ممکن است این نکته مناقشه برانگیز از کار درآید، اما می خواهم بگویم که با این که در آغاز تهاجم عراق به ایران، مردم از پیر و جوان، سلحشورانه مقابل دشمن سینه سپر کردند، بی تردید نباید نقش سریال دلیران تنگستان را در برانگیختن شور ملی در آن سال ها نادیده گرفت.
فراموش نکنیم که آخرین بار در سال ۱۳۵۶ این سریال از تلویزیون پخش شد و در خاطر مردمان زنده ماند. تماتیک این اثر، همان چیزی است که در طول هشت سال جنگ ایران و عراق، شاهدش بودیم. اصلا روشن تر بگویم، من فکر می کنم زنده یاد آوینی، در ساخت و پرداخت مجموعه مستند «روایت فتح» که با لحنی حماسی، سلحشوری جوانان این مرز و بوم را روایت می کند، به شدت تحت تاثیر دلیران تنگستان بوده است. استفاده از موسیقی حماسی جنوبی و گفتار متن احساسی، از عناصر مهم مجموعه روایت فتح به شمار می آید.
یادم هست در فصل هایی از سریال دلیران تنگستان، آن جا که رزمندگان جنوبی خود را برای نبرد با بیگانگان آماده می کردند، موسیقی پرشور جنوبی- سنج و دمام- همراه با آوای حزین اما گرم و گیرای «بخشو»، شروه خوان بوشهری، تصاویر را همراهی می کرد و اشک در چشمان مخاطبان حلقه می بست؛ اشکی از سر شوق، نه از سر استیصال.
متاسفانه سازنده این سریال که می توانست آثار بیشتری خلق کند، به دلایلی که بر نگارنده معلوم نیست، در دو دهه نخست انقلاب از سینما و تلویزیون دور ماند اما در اواخر دهه هتفاد با فیلمی به نام «شاه خاموش» که بعدها به صورت مینی سریال هم از تلویزیون پخش شد، به این عرصه بازگشت. اما چون نبض زمانه و ضرباهنگ زندگی در این سال ها در دستش نبود، این اثر نتوانست خاطره دلیران تنگستان را تکرار کند./هفته نامه کرگدن
Visited 3 times, 1 visit(s) today
لینک کوتاه :
https://nedayostan.ir/?p=13314
