ندای استان:شهری که غذاهای سنتی و نان های محلی اش به قدری خوشمزه هستند که از عطر و طعم آنها شگفت زده می‌شوید.
به گزارش ندای استان،این روزها که به دلیل شیوع ویروس کرونا خانه نشین شده اید و این قرنطینه با ماه مبارک رمضان همزمان شده است، می‌توانید خانواده خود را در هر سحر و افطار به یک غذای جدید و یک تجربه تازه دعوت کنید. تجربه غذاهای محلی و بومی شهرها و استان های مختلف کشور که می تواند تا حدودی حال و هوای شما را تغییر دهد.
در این گزارش به سراغ استان بوشهر رفته ایم، شهری که غذاهای سنتی و نان های محلی اش به قدری خوشمزه هستند که از عطر و طعم آنها شگفت زده می‌شوید، قرار است در این گزارش با غذاهایی که بوشهری ها در ماه مبارک رمضان طبخ می کنند و آئین و رسوم آنها در این ماه آشنا شوید.
فارس نوشت،به همین جهت به سراغ سودابه معموری، مسئول ثبت آثار و تعیین حریم اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان بوشهر رفتیم تا برایمان از جذابیت های ماه رمضان در این استان صحبت کند.
از آش بوشهری تا حلوای انگشت پیچ و رنگینک
وی در گفت و گو با خبرنگار فارس اظهار داشت: یکی از شیرینی های ثابت سفره های افطار در بوشهر حلوای انگشت پیچ است که در تهیه آن از آرد، شکر، روغن، گلاب، آب و زعفران استفاده می شود، تفاوت این حلوا با حلواهای معمولی این است که در طبخ آن شعله کم است و حلوا در نهایت کشدار می شود.
معموری گفت: یکی دیگر از غذاهای معروف این استان، آش بوشهری است که برای تهیه آن، از شب قبل نخود و لوبیا را خیس کرده و می پزند و سپس با ادویه، سبزی محلی تفت داده شده و گوشت آب پز ریش ریش شده لت می زنند (می کوبند)، این آش تقریباً شبیه آش شله قلمکار است اما حبوبات بوشهری تفاوت دارد.
مسئول ثبت آثار و تعیین حریم اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان بوشهر تصریح کرد: یکی از خوشمزه‌ترین دسرها یا شیرینی‌های جنوبی که با خرما تهیه و با توجه به سلیقه افراد در انواع مختلفی آماده می‌شود، رنگینک است که در ایام ماه مبارک رمضان طرفداران بیشتری دارد.
برای تهیه این دسر نیاز به رطب دارید، رطب چیزی بین خارَک و خرما است که آن را از وسط باز می کنند، داخل آن گردو می گذارند و در ظرف مناسب می چینند، بعد آرد را در روغن تفت می دهند تا طلایی شود و سپس آن را روی خرما می ریزند و روی آن را با دارچین، هل و پودر پسته می پوشانند، این دسر بعد از خنک شدن در یخچال قابل استفاده است.
نان محلی گرده، ارمغانی از بوشهر
معموری با بیان اینکه تمامی این خوراک ها در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده اند، گفت: نان گرده محلی هم یکی دیگر از خوراکی های محبوب در ماه رمضان است که در تهیه آن از خرما استفاده می شود، مهارت پخت این نان که جزو نان های محلی استان بوشهر است و بیشتر زمستان ها در تنور گِلی طبخ می شود، ۴ تیرماه سال ۹۸ با شماره ۱۹۰۲ در فهرست ملی میراث فرهنگی ناملموس به ثبت رسیده است.
این نان با آرد گندم، آب، خرما و کنجد پخته می شود و به دلیل ترکیباتی که دارد هم تنها و هم به همراه غذاهای ساده مثل نیمرو، شیر و پنیر خورده می شود. برای تهیه این نان خوشمزه به خرما، آرد، مایع خمیر، کنجد، روغن نیاز دارید، ابتدا خرماها را خیس کرده و خوب چنگ می زنید تا به حالت شیره مانند در بیاید، بعد آنرا صاف کرده و در ظرفی که می خواهید در آن خمیر درست کنید، می ریزید.
معموری گفت: مایع خمیر را به آب خرما اضافه کرده و کم کم آرد را به آن اضافه می کنید به طوری که خمیر کاملاً صاف و یک دست شده و به دست نچسبد، اگر هوا سرد باشد حتماً باید خمیر را در جای گرم بگذارید تا عمل بیاید اگر هم هوا گرم باشد می توانید در آشپزخانه روی کابینت یا گوشه ای بگذارید و روی آن را با یک پارچه ضخیم بپوشانید و به مدت یک ساعت صبر کنید تا خمیر آماده شود.
خمیر را به میزان ۲۰۰ گرم گلوله (چونه) می کنید، حتماً باید وزن خمیر زیاد باشد چرا که اگر سبک باشد، ممکن است نان گرده شما خشک شود، وقتی کل خمیر را به گلوله های ۲۰۰ گرمی تبدیل کردید با یک سفره روی آن را می پوشانید تا خشک نشود، بعد شروع به پهن کردن گرده ها روی یه تخته صاف یا هر سطح صافی که گرده روی اون درست پهن شود می گذارید.
وی ادامه داد: برای پهن کردن خمیر اول دست خود را با آب خیس کنید و روی خمیر بکشید، بعد از اینکه مقداری روی خمیر پهن شد کنجد را به میزان دلخواه روی آن بریزید، مرحله پهن کردن خمیر که به اتمام رسید شروع به خال زدن گرده می کنید، به اینصورت که با یک هسته خرما روی گرده نقش و نگاری می اندازید.
بعد آن را روی دیواره تنور به مدت یک یا دو دقیقه می پزید، در شرایط فعلی می توانید از فر (دمای ۱۶۰ درجه سانتیگراد و به مدت ۲۰ دقیقه) استفاده کنید. بعد از پخت نان ها را با روغن چرب می کنید و در وسط سفره می گذارید تا گرده ها نرم بماند.
آئین دُم دُم سحری در سحرهای ماه رمضان
مسئول ثبت آثار و تعیین حریم اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان بوشهر در ادامه به آئین و رسوم بوشهری ها در ماه رمضان اشاره کرد و گفت: در این آئین قدیمی یک ساعت قبل از سحردو نفر به همراه یک نفر که صلاه می گوید ابیات و اشعار خاص بوشهری را با صدای بلند می خوانندو در بین ابیات، آیه های قرآنی با دمام زنی که ریتم خاصی دارد و با سینه زنی های محرم متفاوت است، خوانده می شود تا مردم را برای سحر بیدار کنند.
بعد از ماه رمضان تمام افرادی که این کار را انجام می دادند به خصوص در چهار محل (بافت قدیمی بوشهر)، به در خانه ها می روند و از اهالی خانه شیرینی می گیرند، این آئین به عنوان میراث ملی ناملموس استان بوشهر به ثبت ملی رسیده است.
گره گشو در پانزدهم ماه رمضان
وی ادامه داد: شب پانزدهم ماه رمضان برای بچه های جنوب استان بوشهر به خصوص بندر دِیر شب جذابی است و به اعتقاد قدیمی‌های بندر، بخششی که در این شب صورت می‌گیرد باعث افزایش رزق و روزی مردم می‌شود.
در این مراسم که به عنوان میراث ملی ناملموس استان بوشهر به ثبت ملی رسیده است، خانواده‌ها از چند شب قبل برای بچه‌ها کیسه‌هایی آماده می‌کنند که به کیسه گرگشویی معروف است، کیسه‌هایی پارچه‌ای که به نیم‌متر هم نمی‌رسد، شب پانزدهم بعد از افطار بچه‌ها شادی‌کنان در خانه‌ها را می‌کوبند و فریاد می زنند: « گرگشوگرگشو … سی فردشو دکله بشو»
معموری گفت: خانواده‌های دِیری هم که به این رسم دیرین آگاهی دارند از قبل وسایل این رسم را آماده کرده‌اند. آنها معمولا ذرت را بو می‌دهند و در قابلمه‌ای بزرگ با تخمه و آجیل پر می‌کنند و آنها را با هم قاطی می‌کنند. بعضی هم شیرینی و شکلات آماده را در سینی می‌ریزند و به بچه‌ها می‌دهند.
نون پوشی، آئینی برای کودکان
مسئول ثبت آثار و تعیین حریم اداره کل میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری استان بوشهر در ادامه به آئین و رسوم بوشهری ها گفت: نون پوشی، نذر بسیار ساده ای است که آن را در مسجد (یا بعضی قدمگاه ها) به جا می آورند.
نذر نان پوشی، بیش تر برای خردسالان و گاهی نوجوانان بیمار به کار گرفته می شود و معمولاً چنین است که فرد مورد نظر را در یک گوشه مسجد به حالت طاق باز خوابانیده و سر تا پای بدن او را با نان می پوشانند. افراد شرکت کننده در مراسم، فقط زنان و دختر بچه ها هستند.
وی تصریح کرد: کار نان پوشی، برای لحظه ای کوتاه و با سلام و صلوات بر ائمه و حضرت محمد (ص) صورت می گیرد و بعد از آن، نان ها را تکه تکه (لقمه لقمه) کرده و مسقطی یا حلوای دیگر را در آن جای داده و به حاضرین می دهند.
شاید هیچ ماه دیگری مثل ماه مبارک رمضان این همه تنوع آداب و رسوم و عادت‌های دوست‌داشتنی نداشته باشد اما بسیاری از آنها یا فراموش شده و یا در آستانه فراموشی قرار گرفته و شاید ثبت ملی آنها، تنها راهی کوچک برای حفظ این گنجینه‌های خاطره انگیز ایران اسلامی باشد.
