خبر استان:کاروانسرای ده کهنه کمارج در۳۰ کیلومتری کازرون و در سمت راست جاده کازرون – بوشهر در روستای ده کهنه کمارج واقع شده است.
خبر استان:نقشه کاروانسرا چهار ایوانی و چهار برج در چهار گوشه آن بنا شده است . احداث بنای چهار ایوانی با حیاط بازمرکزی سابقه ای طولانی در معماری ایران داشته که نمونه این نقشه را می توان در کاخ آشور در بین النهرین مشاهده کرد.
در دوره اسلامی ، از پلان۴ ایوانی برای ساخت بناهای مذهبی و غیر مذهبی مانند مدارس ، مقابر ، مساجد و کاروانسراها استفاده گردید . این کاروانسرا مربع شکل و ابعاد آن ۷۴ متر می باشد . ورودی به صورت راهرویی به شکل چهار طاقی است که سقف آن با کاربندی های ساده گچی پوشش داده اند و ضلع شرقی و غربی این راهرو به اتاق هایی به صورت قرینه را پیدا می کند که هر یک از این اتاقها از طریق یک ورودی به اتاقهای دیگر مرتبط می شوند .
در این کاروانسرا اتاق هایی برای مسافران در اطراف حیاط مرکزی ساخته شده که این اتاقها به وسیله یک سری ایوان به حیاط باز می شوند. در پشت اتاقها ، در ضلع غربی و شرقی بنا اصطبل هایی برای نگهداری از چهارپایان قرار دارد و در چهار گوشه بنا محل هایی را برای دسترسی به اتاقهای پشت کاروانسرا و همچنین اصطبل ها ساخته اند. معماری کاروانسرای ده کهنه کمارج به دلیل وجود عناصری چون سنگ و خاک و گچ و آهک که به فراوانی در این منطقه یافت می شود ، نوعی خاص از معماری را ایجاد کرده است. مصالح اصلی برای ساخت بنای کاروانسرا از سنگ و گچ و در بعضی قسمتها از ساروج استفاده شده است. کف حیاط گلی و پشت بام به وسیله کاهگل اندود شده است . تزیینات بنا ، ساده و بهره گیری از گچ به عنوان شکل دهنده عمده تزیینات این بنا در نمای داخلی ، طاق نماها ، ایوانها و نمای خارجی بوده است.
نمای قاب تمامی دربها و پنجره ها و اطاق ها و ایوانها با سقف هلالی شکل ساخته شده است و پشت بام آن مسطح با شیب ملایم ساخته و در قسمتهایی که اتاقهای بزرگ قرار دارد سقف ها قوسی شکل می باشند . روشنایی اتاقهای کاروانسرا به هنگام روز از طریق روزنه های سقف و یا پنجره ها تامین می شده است.
آب انبار ده کهنه در شهرستان کازرون بخش خشت و کنار تخته در شرق روستای ده کهنه کمارج واقع است. این بنا بازمانده از عصر صفوی در استان فارس است. این آب انبار در ضلع شرقی کاروانسرای کمارج ده کهنه قرار داردو از سنگ و گچ ساخته شده است.
از دو طرف دارای ورودی است که ورودی ضلع شرقی بزرگتر است. در طرف ورودی ضلع غربی دو سکو و بالای سکوها دو طاقچه قرار دارد. درون آب انبار با دیواری از سنگ وگچ به دو قسمت تقسیم شده است. این بنا به صورت مستطیل شکل و دارای دو دریچه و دو روزنه در دوسوی ورودی هاست که محل ورود آب بوده است. بنا دارای سقف جناقی شکل و سرپوشیده با ملاط گچ و پوشش گچ اندود است. آب انبار در قسمت داخلی با لاشه سنگ هایی که از کوه های محلی تهیه شده، بدون هیچ ملاطی سنگ چین شده است. عدم استفاده از ملاط عبور آب از این قسمت بوده است. چند لایه بودن گچ در قسمت هایی از بنا بیانگر آن است که طی سالیان متمادی تعمیراتی در آن صورت گرفته است.
معاون میراث فرهنگی ، صنایع دستی و گردشگری فارس با اشاره به موقعیت خاص این روستا گفت: به دلیل وجود ۲ کاروانسرای ثبتی ده کهنه و شاه عباسی امکان این است که روستای کمارج به روستای هدف گردشگری تبدیل شود.
تصاویر ارسالی:هادی رحمت
